ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
QUẬN ỦY QUẬN 12
vv
BAN TUYÊN GIÁO
ĐỀ CƯƠNG
CHƯƠNG TRÌNH NGOẠI KHÓA LỊCH SỬ ĐẢNG BỘ QUẬN 12
(1997-2010)
(Dành cho học sinh Trung học cơ sở, Trung học phổ thông)
Tháng 09/2010
CHƯƠNG TRÌNH NGOẠI KHÓA LỊCH SỬ ĐẢNG BỘ QUẬN 12 (1997-2007)
Mười ba năm qua kể từ ngày thành lập (01/04/1997) dưới sự lãnh đạo của Thành ủy và Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quận 12 đã phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang của chiến khu An Phú Đông, Vườn cau đỏ anh hùng, năng động, sáng tạo, đoàn kết thống nhất khắc phục khó khăn, phát huy tối đa những lợi thế từng bước xây dựng Quận 12 trở thành quận đô thị, văn minh.
Bằng phương pháp tái hiện lại lịch sử “Lịch sử Đảng bộ Quận 12 (1997 - 2007 )” tập trung phục dựng lại một cách trung thực có hệ thống quá trình phát triển và truyền thống cách mạng của nhân dân Quận 12 trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập cũng như quá trình lãnh đạo xây dựng Quận 12 của Đảng bộ quận trong hơn một thập kỷ qua.
Để thực hiện nhiệm vụ giáo dục truyền thống địa phương, giáo dục lịch sử Đảng bộ quận cho học sinh trường THCS, THPT trên địa bàn quận, Ban Tuyên giáo Quận ủy biên soạn ngoại khóa lịch sử Đảng bộ Quận 12 (1997 - 2007) có cập nhật nội dung từ kết quả Đại hội Đảng bộ quận lần thứ IV nhiệm kỳ 2010 - 2015.
I. Mục đích, yêu cầu
1. Kiến thức cơ bản
- Giúp học sinh nhận thức được quá trình hình thành, phát triển của vùng đất Quận 12 ngày nay.
- Đảng bộ Quận 12 lãnh đạo xây dựng địa phương - các chặng đường phát triển từ ngày thành lập đến nay.
- Triển vọng phát triển của Quận 12 trong những năm tiếp theo.
2. Về thái độ
- Bồi dưỡng tình cảm cho các thế hệ học sinh Quận 12 đối với mảnh đất, nơi các em sinh sống, học tập; nâng cao ý thức tôn trọng và tự hào trước những thành quả mà các thế hệ ông, cha đã đạt được.
- Hình thành trách nhiệm xây dựng địa phương, xây dựng Đảng.
3. Kỹ năng
- Tham gia các hoạt động xây dựng phát triển địa phương phù hợp với lứa tuổi của các em.
- Tham gia góp ý đối với công tác xây dựng Đảng thông qua nhà trường, tổ chức Đoàn, Đội…
II. Tư liệu hỗ trợ ngoại khóa
1. Lịch sử Chiến khu An Phú Đông, Nhà xuất bản tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2005.
2. Lịch sử Đảng bộ Quận 12 (1997-2007), Nhà xuất bản tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh, 2009.
3. Bản đồ hình thành Quận 12
4. Tham quan thực tế: Nhà truyền thống chiến khu An Phú Đông; khu tưởng niệm Vườn cau đỏ; Nhà truyền thống phường Tân Thới Nhứt; Nhà tưởng niệm Nguyễn An Ninh - phường Trung Mỹ Tây và một số chứng tích lịch sử khác trên địa bàn quận.
Mục lục
I. LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN QUẬN 12 –TP. HỒ CHÍ MINH.. 4
1. Vùng đất Quận 12 trước 1975. 4
2. Vùng đất Quận 12 từ 1975 đến 1997. 5
3. Sự hình thành Quận 12 - Thành phố Hồ Chí Minh và các mốc phát triển. 5
II. Điều kiện tự nhiên và xã hội 7
1. Điều kiện tự nhiên. 7
2. Điều kiện xã hội 7
III. ĐẢNG BỘ QUẬN 12 LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN ĐỊA PHƯƠNG.. 9
1. Quyết định thành lập Đảng bộ Quận 12 và những khó khăn buổi đầu thành lập. 9
2. Đảng bộ Quận 12 qua các kỳ Đại hội Đảng. 10
2.1. Đại hội Đảng bộ quận lần thứ I (02/1998): Chăm lo phát triển cơ sở hạ tầng xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh vừa là mục tiêu vừa là động lực cho quá trình phát triển của quận (1998 - 2000). 10
2.2. Đại hội Đảng bộ quận lần thứ II (tháng 6/2001): Đẩy mạnh thu hút, đầu tư; xây dựng hạ tầng kỹ thuật, chăm lo phát triển đời sống nhân dân (2001 - 2005) 11
2.3 Đại hội Đảng bộ quận lần thứ III (tháng 11 năm 2005): Lãnh đạo phát triển bền vững về kinh tế - xã hội; tích cực quản lý đô thị theo quy hoạch xây dựng Đảng vững mạnh (2005- 2010) 12
2.4. Đại hội Đảng bộ quận lần thứ IV (tháng 7 năm 2010): Lãnh đạo đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng kinh tế, tiếp tục chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng “Dịch vụ- Công nghiệp- Nông nghiệp”; thực hiện tốt công tác quản lý đô thị, phát triển đồng bộ hạ tầng kỹ thuật - xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân… (2010 - 2015) 13
3. Nhiệm vụ phát triển của Quận 12 trong những năm tiếp theo. 13
4. Những bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng sau chặng đường mười ba năm phát triển (1997 - 2010 ) của Đảng bộ Quận 12. 15
PHỤ LỤC.. 17
NỘI DUNG
I. LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN QUẬN 12 –TP. HỒ CHÍ MINH
1. Vùng đất Quận 12 trước 1975
Địa danh hành chính Quận 12 thành phố Hồ Chí Minh chỉ mới xuất hiện cách đây 13 năm, nhưng vùng đất này đã được xác định cùng với quá trình hình thành và phát triển của vùng đất “Đồng Nai - Gia Định” cách đây hơn 300 năm vào đầu thế kỷ XVII, khi lưu dân người Việt đến định cư và khai phá vùng đất phương Nam. Theo sử sách ghi lại sau khi Nguyễn Ánh lên ngôi vua thiết lập nên nhà Nguyễn hình thành bộ máy nhà nước, phân đất nước thành những đơn vị hành chính thì vùng đất Quận 12 ngày nay dưới triều vua Gia Long được xác định thuộc tổng Bình Trị, phủ Tân Bình với các thôn: Hanh Phú thôn, An Lộc thôn, An Lộc Đông thôn (vùng An Phú Đông, Thạnh Lộc, Thạnh Xuân), Thái An thôn (vùng Thới An) và thuộc tổng Dương Hòa, phủ Tân Bình với các thôn: Thuận Kiều, Tân Thới Nhứt và Trung Chánh thôn (vùng Trung Mỹ Tây và Tân Chánh Hiệp Tân).
Thời vua Minh Mạng do dân số tăng và diện tích khai phá ngày càng nhiều, một số tổng ban đầu được tách ra, thành lập mới một số tổng. Trung Chánh thôn, Tân Đông Trung thôn, Thuận Kiều thôn thuộc tổng Dương Hòa; An Lộc thôn, An Lộc Đông thôn, Thới An thôn, Hanh Phú thôn thuộc tổng Bình Trị Hạ huyện Bình Dương tỉnh Gia Định (sau sự kiện Lê Văn Khôi, vua Minh Mạng tổ chức lại cơ cấu hành chính ở phía Nam nhằm tập trung quyền lực về triều đình trung ương. Cấp Thành Gia Định bị phế bỏ cùng với 5 trấn cũ chia thành sáu tỉnh. Triều đình nhà Nguyễn nắm trực tiếp các tỉnh mà không qua Thành Gia Định như trước. Tháng 8 năm 1833 lại đổi tỉnh Phiên An thành tỉnh Gia Định - đây là thời kỳ vùng đất phía Nam được gọi là Nam Kỳ lục tỉnh).
Năm 1862, hòa ước Nhâm Tuất được ký kết giữa triều đình nhà Nguyễn và Pháp giao ba tỉnh miền Đông (Định Tường, Gia Định, Biên Hòa) cho thực dân Pháp và sau đó năm Đinh Mão 1867 tiếp tục giao ba tỉnh miền Tây (Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên) như vậy cả Nam Kỳ trở thành thuộc địa của Pháp. Người Pháp đã bỏ hết cấp tỉnh, phủ huyện để chia Nam Kỳ thành 24 hạt. Trong đó, hạt Sài Gòn có 19 tổng, 234 làng. Vùng đất Quận 12 thuộc hai tổng Bình Thạnh Hạ có các làng Tân Hưng, Thới Nhứt, Thuận Kiều và làng Trung Chánh; tổng Bình Trị Thượng với các làng An Lộc, Quới An, An Xuân, An Lộc Đông và làng Hanh Phú.
Năm 1899 toàn quyền Đông Dương ra nghị định đổi hạt thành tỉnh. Các thôn làng nhỏ sáp nhập lại thành xã lớn hơn. Từ đó đến trước Cách mạng Tháng Tám 1945 các xã Tân Thới Nhứt, Đông Hưng Thuận, Trung Mỹ Tây và Tân Thới Hiệp (Quận 12 ngày nay) thuộc tổng Bình Thạnh Hạ, quận Hóc Môn, tỉnh Gia Định.
Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công, nhân dân Nam Bộ chưa được hưởng nền hòa bình được bao lâu thì thực dân Pháp được sự giúp đỡ của quân Đồng minh đã quay trở lại xâm lược nước ta lần thứ hai. Nhân dân Nam Bộ cùng cả nước tiến hành chín năm kháng chiến oanh liệt, kết thúc thắng lợi ở Điện Biên Phủ. Tuy nhiên với Hiệp định Genever 1954 nước ta tạm thời chia thành hai miền để chờ Tổng tuyển cử thống nhất đất nước. Với âm mưu biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới, đế quốc Mỹ đã nhảy vào hất cẳng Pháp lập ra chế độ tay sai Ngô Đình Diệm. Trong khoảng thời gian 1945 - 1975 có hơn mười lần thay đổi địa giới hành chính từ tỉnh đến quận và tận cấp cơ sở là xã, thôn. Đơn vị hành chính cấp tổng bị bỏ dần dần, từ sau năm 1956 tùy theo tình hình và ý đồ chiến tranh trong từng thời kỳ mà chính quyền Sài Gòn nhiều lần bị chia cắt lại địa giới hành chính của đô thành Sài Gòn và tỉnh Gia Định. Năm 1957 chính quyền Sài Gòn chia tỉnh Gia Định thành 6 quận, địa bàn Quận 12 lúc bấy giờ thuộc hai quận là: các xã An Phú Đông, Thạnh Lộc thôn và Quới Xuân thôn thuộc quận Gò Vấp; các xã Tân Thới Hiệp, Đông Hưng Tân, Trung Mỹ Tây và Tân Thới Nhứt thuộc quận Hóc Môn.
Năm 1972 chính quyền Sài Gòn lại chia tỉnh Gia Định thành 8 quận, xã Quới Xuân trong địa phận quận Gò Vấp không còn nữa.
Về phía cách mạng, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1960) ta sáp nhập Sài Gòn với Gia Định thành Khu Sài Gòn - Gia Định. Phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân vùng đất Quận 12 thời gian này nằm trong sự chỉ đạo của Quận ủy Gò Vấp, Huyện ủy Hóc Môn.
Trải qua các biến cố của lịch sử đến trước ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, địa bàn Quận 12 ngày nay cũng có nhiều thay đổi về mặt địa danh hành chính nhưng chủ yếu vẫn nằm trên địa bàn quản lý của hai quận Gò Vấp và huyện Hóc Môn thuộc tỉnh Gia Định.
2. Vùng đất Quận 12 từ 1975 đến 1997
Tháng 5 năm 1975 chính quyền cách mạng phân định lại hai đơn vị hành chính của thành phố, vùng đất Quận 12 ngày nay vẫn là các xã thuộc huyện Hóc Môn.
Ngày 02 tháng 7 năm 1976 Quốc hội khóa VI nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ra quyết định chính thức đặt tên thành phố Sài gòn - Gia Định là thành phố Hồ Chí Minh. Thành phố Hồ Chí Minh bao gồm 11 quận của đô thành Sài Gòn cũ và toàn tỉnh Gia Định. Thời điểm đó, địa bàn Quận 12 ngày nay thuộc huyện Hóc Môn.
Ngày 27 tháng 7 năm 1988 một số xã của huyện Hóc Môn được phân định lại, cụ thể chia xã Tân Thới Nhất thành hai xã lấy tên xã Tân Thới Nhứt (gồm hai ấp Lạc Quang và Thuận Kiều) và xã Bà Điểm; thành lập xã Tân Chánh Hiệp trên cơ sở một phần ấp Hàng Sao, một phần ấp Tân Hưng của xã Đông Hưng Thuận và ấp Đông, ấp Chánh Tây của Trung Mỹ Tây. Riêng ấp Đồng Tiến của xã Đông Hưng Thuận chuyển sang Trung Mỹ Tây.
Giai đoạn từ năm 1975 đến 1997 địa bàn Quận 12 vẫn nằm trong huyện Hóc Môn. Nhân dân ra sức khắc phục khó khăn, hàn gắn vết thương chiến tranh, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội.
3. Sự hình thành Quận 12 - Thành phố Hồ Chí Minh và các mốc phát triển
Ngày 06 tháng 01 năm 1997, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị Quyết 03/CP về chia tách và thành lập mới các quận của thành phố Hồ Chí Minh. Ngày 18 tháng 3 năm 1997, Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số 1195/QĐ-UB về việc cụ thể hóa Nghị định 03/CP về việc thành lập Quận 12 thuộc thành phố Hồ Chí Minh. Ngày 01 tháng 4 năm 1997, Quận 12 chính thức công bố thành lập và đi vào hoạt động trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các xã Thạnh Lộc, An Phú Đông, Tân Thới Hiệp, Đông Hưng Thuận, Tân Thới Nhứt, 711 ha diện tích tự nhiên và 15.461 nhân khẩu của xã Tân Chánh Hiệp 273 ha diện tích tự nhiên và 11.332 nhân khẩu của xã Trung Mỹ Tây thuộc huyện Hóc Môn cũ và thành lập 10 phường mới đó là:
Phường Tân Thới Nhứt trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của xã Tân Thới Nhứt gồm, 385 ha và 16.110 nhân khẩu; phường Đông Hưng Thuận trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của xã Đông Hưng Thuận, gồm 428 ha và 27.097 nhân khẩu; phường An Phú Đông trên cơ sở diện tích tự nhiên và dân số xã An Phú Đông, gồm 856 ha và 7.749 nhân khẩu; phường Trung Mỹ Tây trên cơ sở 273 ha diện tích tự nhiên và 11.332 nhân khẩu của xã Trung Mỹ Tây; phường Tân Chánh Hiệp trên cơ sở 422 ha diện tích tự nhiên và 8.625 nhân khẩu của xã Tân Chánh Hiệp; phường Thạnh Lộc trên cơ sở 571 ha diện tích tự nhiên và 8.963 nhân khẩu của xã Thạnh Lộc; phường Thạnh Xuân trên cơ sở 958 ha diện tích tự nhiên và 10.616 nhân khẩu của xã Thạnh Lộc; phường Hiệp Thành trên cơ sở 255 ha diện tích tự nhiên và 5.121 nhân khẩu của xã Tân Thới Hiệp; 276 ha diện tích tự nhiên và 4.116 nhân khẩu của xã Tân Chánh Hiệp; phường Thới An trên cơ sở 451 ha diện tích tự nhiên và 7.208 nhân khẩu của xã Tân Thới Hiệp; phường Tân Thới Hiệp trên cơ sở 319 ha diện tích tự nhiên và 7.623 nhân khẩu của xã Tân Thới Hiệp.
Diện tích tự nhiên của Quận 12 khi thành lập là 5.274,9 ha với dân là 117.253 người.
Ngày 23 tháng 11 năm 2006, Chính phủ ra Nghị định số 143/2006/NĐ-CP điều chỉnh địa giới hành chính và thành lập các phường mới thuộc quận Gò Vấp, Tân Bình và Quận 12. Trên địa bàn Quận 12, phường Tân Hưng Thuận được thành lập (ngày thành lập chính thức là 01 tháng 01 năm 2007) trên cơ sở điều chỉnh 181,08 ha diện tích tự nhiên và 24.829 nhân khẩu phường Đông Hưng Thuận.
Đến năm 2007 (sau 10 năm thành lập), Quận 12 gồm 11 phường với dân số là 336.057 người. Hiện nay, Quận 12 từng bước phát triển thành quận đô thị ở cửa ngõ Tây Bắc Thành phố Hồ Chí Minh.
Như vậy, trong lịch sử hơn 300 năm cùng Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh, nhân dân vùng đất Quận 12 có gần tám mươi năm đấu tranh và xây dựng dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam với ba chặng đường lớn: 1930 - 1975, 1975 - 1997,1997 - đến nay. Trên mỗi chặng đường phát triển, nhân dân Quận 12 dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng bộ địa phương đã đoàn kết một lòng, ra sức đấu tranh, phát triển phong trào quần chúng, thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ cách mạng của từng thời kỳ, góp phần vào thắng lợi chung của cách mạng Thành phố và cả nước.
Thời kỳ những năm 1930 – 1975, nhân dân trên địa bàn Quận 12 cùng nhân dân quận Gò Vấp, Hóc Môn và nhân dân Thành phố Sài gòn - Gia Định đấu tranh giải phóng dân tộc. Trải qua 15 năm (1930 - 1945) chống thực dân, phát xít và phong kiến tay sai, giành lại nền độc lập tự do. Đặc biệt trong những ngày Tháng Tám năm 1945, các tầng lớp nhân dân nơi đây, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã đứng lên với khí thế ngút trời cùng nhân dân Thành phố khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân. Sau đó tiến hành cuộc kháng chiến trường kỳ 30 năm (1945 – 1975) chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Các tầng lớp quần chúng nhân dân được tuyên truyền vận động tham gia các hoạt động kháng chiến, làm cơ sở cách mạng, ủng hộ và đóng góp sức của sức người cho kháng chiến. Đặc biệt là trong những ngày tháng 4/1975 lịch sử, các tầng lớp nhân dân nơi đây, dưới sự lãnh đạo của các cơ sở Đảng đã nổi dậy, phối hợp với các lực lượng vũ trang cách mạng tiến công giải phóng Sài Gòn.
Thời kỳ những năm 1975 – 1997, nhân dân Hóc Môn cùng với nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xây dựng lại quê hương. Cùng với cả nước tiến hành một cuộc cách mạng mới - xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Trong quá trình đó, Đảng bộ đã lãnh đạo chính quyền và nhân dân địa phương ra sức tổ chức lại đời sống xã hội, phát triển kinh tế và đã đạt nhiều thành quả. Trong hơn 20 năm xây dựng và phát triển địa phương nền kinh tế - xã hội trên địa bàn quận có những bước phát triển rất quan trọng, an ninh chính trị và trật tự xã hội được đảm bảo, đời sống các tầng lớp nhân dân được cải thiện, cơ sở hạ tầng được củng cố… Tất cả đã phản ánh những cố gắng lớn lao của Đảng bộ và các tầng lớp nhân dân, tạo tiền đề cho việc thành lập Quận 12 vào tháng 4 năm 1997.
Thời kỳ những năm 1997 – 2010, Đảng bộ và nhân dân Quận 12 dốc sức hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng mà Nghị quyết các kỳ Đại hội đã đề ra, phát huy những tiềm năng, thế mạnh của địa phương về vị trí địa lý, dân cư, đất đai… đẩy mạnh phát triển thương mại - dịch vụ, phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, tập trung xây dựng và hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng để đẩy nhanh quá trình đô thị hóa. Từ một địa bàn chủ yếu sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, đến nay ngành công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp có bước phát triển khá tốt với nhiều ngành nghề, tốc độ tăng trưởng cao. Riêng ngành nông nghiệp có sự chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, từng bước áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chăn nuôi để tạo ra những sản phẩm có giá trị kinh tế cao, đáp ứng yêu cầu thị trường; thương mại - dịch vụ phát triển nhanh về quy mô, ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong giá trị kinh tế của quận. Bộ mặt đô thị của quận ngày được hình thành rõ nét.
II. Điều kiện tự nhiên và xã hội
- Điều kiện tự nhiên
Quận 12 là một quận ven đô nằm hướng Tây Bắc của thành phố Hồ Chí Minh trên hữu ngạn sông Sài Gòn, Đông giáp quận Thủ Đức và tỉnh Bình Dương, Tây giáp huyện Hóc Môn, Tây Nam giáp Bình Tân, Nam giáp quận Tân Bình và Gò Vấp, phía Bắc giáp huyện Hóc Môn.
Về khí hậu, Quận 12 mang đặc trưng chung của khí hậu vùng Nam Bộ là nhiệt đới gió mùa với hai mùa mưa và mùa khô tương phản nhau rõ rệt. Mùa mưa bắt đầu vào khoảng tháng 5 đến tháng 10 và mùa khô từ khoảng tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Nhiệt độ ở khu vực Quận 12 thuộc loại cao, liên tục quanh năm và khá ổn định. Đỉnh của mùa nắng nóng là 400c và thấp nhất khoảng 160c vào mùa mát. Trung bình nhiệt độ là 270c. Hướng gió chủ yếu là hướng Đông Nam (vào mùa khô) và Tây Nam (vào mùa mưa). Tốc độ gió trung bình là 3m/s.
Chế độ thủy văn của Quận 12 chịu ảnh hưởng chế độ bán nhật triều từ sông Sài Gòn, sự chênh lệch mực triều gần đến 4m ở cửa sông và mỗi ngày có hai lần triều. Như vậy, đòi hỏi sự thích nghi trong cuộc sống thường ngày của nhân dân vùng ảnh hưởng của chế độ thủy văn hệ thống sông Sài Gòn. Cùng với sông Vàm Thuật, rạch Bến Cát, kênh Tham Lương... hình thành một mạng lưới kênh rạch trên địa bàn tạo thuận lợi cho giao thông đường thủy, tạo cảnh quan đồng thời là hệ thống tiêu thoát nước. Tuy nhiên do các công trình bờ bao chưa tốt nên khi bị ảnh hưởng triều cường thì một số phường như An Phú Đông, Thạnh Lộc, Thạnh Xuân bị ngập úng.
Địa hình Quận 12 bao gồm khu vực thềm phù sa cổ, khu vực đê sông và bưng thấp ven sông. Biểu hiện tiêu biểu của địa hình Quận 12 là gò, bưng, kênh, rạch. Phần gò thấp ở khu vực các phường Tân Thới Nhứt, Đông Hưng Thuận, Tân Hưng Thuận… độ cao trung bình từ 2 đến 5 m so với mặt nước biển. Vùng bưng thấp bắt đầu từ khu vực phường Thới An kéo xuống các khu vực phường Thạnh Lộc, Thạnh Xuân, An Phú Đông do phù sa con sông Sài Gòn và hệ thống sông, rạch nhỏ chạy khắp vùng bồi đắp.
Thổ nhưỡng đặc trưng vùng đất Quận 12 ở khu vực gò là thềm phù sa cổ và qua quá trình phong hóa nên về cơ bản phần hữu cơ đã bị mất dần nên màu sắc chủ đạo là màu xám của cát pha. Vì đây là vùng gò nên hệ thống nước ngầm ở khu vực này khá tốt, nhân dân thường sử dụng nước ngầm ở hai tầng ngầm cạn độ sâu từ 3 đến 15m và tầng ngầm bán áp được phân bổ ở độ sâu 15 đến 30m để phục vụ nhu cầu sinh hoạt và sản xuất. Vùng đất bưng thấp do là vùng được bồi đắp phù sa mới, nên đặc trưng là đất đen và mềm, nền đất yếu.
Hệ thống giao thông đường bộ và đường thủy các tuyến đường của quận chạy đan xen thành một hệ thống tương đối hoàn chỉnh khắp địa bàn. Các tuyến chính như là Quốc lộ 1A, Quốc lộ 22, Hương lộ 80 (Nguyễn Ảnh Thủ), Tỉnh lộ 15 (Tô Ký)… còn lại là các tuyến đường liên phường, đường nội bộ phủ rộng trong địa bàn còn là đường cấp phối sỏi đỏ. Hệ thống sông Sài Gòn và sông Vàm Thuật, rạch Bến Cát, kênh Tham Lương... vừa là ranh giới tự nhiên của quận vừa đóng vai trò giao thông đường thủy chuyên chở hàng hóa, tưới tiêu trong sản xuất nông nghiệp và tạo cảnh quan môi trường. Tuy nhiên, trong hệ thống sông rạch nhỏ trên địa bàn, cây lục bình phát triển quá nhiều làm ách tắc dòng sông, gây khó khăn cho giao thông thủy và cuộc sống. Bên cạnh đó một số kênh rạch đã bị ô nhiễm trầm trọng do chất thải trong sinh hoạt và nước thải của các nhà máy, xí nghiệp.
- Điều kiện xã hội
Dân số của Quận 12 tính đến tháng 12/2007 là 336.057 người (trong đó số người từ các địa phương khác trong cả nước mới đến cư trú từ sau ngày 30/ 4/1975 đến nay) chiếm 51,37%.
Theo số liệu điều tra năm 2007, thì mật độ dân số trung bình của quận là 6.370 người /km2. Tuy nhiên do quá trình đô thị hóa nhanh nên tình trạng phân bố dân cư trên địa bàn quận diễn ra không đồng đều. Phường Tân Hưng Thuận có mật độ dân cư cao nhất là 14.671 người /km2, phường Thạnh Xuân, An Phú Đông có mật độ thấp nhất là 2.158 người/km2. Theo kết quả điều tra dân số vào ngày 1/4/2009, dân số Quận 12 là 401.894 người.
Về tín ngưỡng có các tôn giáo như Phật giáo, Công giáo, Cao Đài, Tin Lành và một số tôn giáo khác. Theo thống kê đầu năm 2008, trên địa bàn quận có 23,1% dân số có đạo, cụ thể Phật giáo có 49 cơ sở thờ tự 11.942 phật tử; Công giáo có 6 giáo xứ, 3 tu viện và 23.020 giáo dân; Cao Đài 2 cơ sở với 489 tín đồ; Tin Lành có 3 điểm sinh hoạt được công nhận với 489 tín đồ… Nhìn chung hoạt động và sinh hoạt của các tôn giáo diễn ra bình thường, đúng lễ nghi thuần túy về tôn giáo, đúng pháp luật. Các chức sắc, chức việc và tín đồ có những đóng góp tích cực trong các phong trào cách mạng của địa phương, xây dựng cuộc sống tốt đời đẹp đạo và mối đoàn kết giữa các tôn giáo.
Về dân tộc đa số là dân tộc Kinh, kế đến là dân tộc Hoa và một số ít đồng bào thuộc các dân tộc Khơmer, Tày, Chăm, Thái, Nùng (thống kê năm 2007). Trong suốt quá trình sinh sống và phát triển trên vùng đất Quận 12, những đồng bào các dân tộc này mang theo mình ngôn ngữ, văn hóa, lối sống, tôn giáo cùng tồn tại dung hòa với nhau tạo nên nét đẹp trong truyền thống của con người vùng đất Quận 12.
Về kinh tế, khi thành lập Quận 12 chủ yếu sản xuất nông nghiệp với khoảng 2500 ha đất nông nghiệp sản xuất lúa, sen, lài, mai kiểng… nuôi cá thịt và cá kiểng, bò sữa, heo… năng suất và hiệu quả kinh tế không cao (trừ hoa kiểng và cá kiểng). Năm 1997 toàn quận có 527 đơn vị sản xuất, trong đó chủ yếu là các cơ sở tiểu thủ công nghiệp sản xuất hàng thủ công với trình độ công nghệ thấp. Đến năm 2007 có 930 công ty, doanh nghiệp và 1.608 hộ cá thể, trong đó có đơn vị công ty phần mềm Quang Trung là một trong 12 công trình trọng điểm của thành phố Hồ Chí Minh. Ba chợ Tân Chánh Hiệp, Thạnh Xuân, chợ An Sương và Metro Cash&Cary. Các chợ nhỏ và hộ kinh doanh mua bán trong khu dân cư đáp ứng nhu cầu trao đổi mua bán của nhân dân trên địa bàn. Ngoài ra trên địa bàn quận có nhiều dự án xây dựng khu dân cư, cơ sở hạ tầng, cơ sở sản xuất kinh doanh của các tổ chức kinh tế trong và ngoài nước hứa hẹn một cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo đúng hướng mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ III định hướng là Thương mại, dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp.
Về văn hóa - xã hội, từ bước khởi điểm trình độ dân trí ở mức bình quân 5,4 lớp có 2 phường “trắng” về hệ thống trường lớp. Sau khi thành lập, thực hiện chủ trương và quyết tâm của Đảng bộ quận về ưu tiên đầu tư xây dựng trường học, nâng cao trình độ dân trí, qua hơn 10 năm thực hiện đã đem lại một số khả quan. Hiện nay đạt học vấn bình quân 7,5 lớp. Toàn quận có 151 trường và nhóm lớp tư thục, cụ thể: mẫu giáo, mầm non có 27 trường và 91 lớp nhóm, 18 trường tiểu học, 11 trường trung học cơ sở, 3 trường trung học phổ thông và 1 Trung tâm giáo dục thường xuyên. Quận có 4 trường đạt chuẩn quốc gia: Mẫu giáo Sơn Ca 5, tiểu học Nguyễn Khuyến, Trung học cơ sở An Phú Đông, Trung học phổ thông Võ Trường Toản. Quận đã hoàn thành công tác quy hoạch mạng lưới trường lớp đến năm 2010.
Công tác xã hội hóa giáo dục luôn được chú trọng đầu tư phát triển theo chiều sâu với sự hình thành các trung tâm học tập cộng đồng hoạt động có hiệu quả cao là điển hình của loại hình trung tâm học tập cộng đồng của thành phố. Các trường lớp ngoài công lập phát triển mạnh chiếm 62,9% số trường trên địa bàn quận. Trong năm học 2006, Quận 12 được thành phố công nhận hoàn thành công tác phổ cập giáo dục bậc trung học phổ thông trên địa bàn.
Công tác dạy nghề được quận quan tâm. Qua 10 năm hoạt động, trung tâm dạy nghề quận đã mở rộng từ 13 ngành nghề tăng lên 18 ngành nghề năm 2006, đào tạo cho 82.146 học viên, giới thiệu cho 12.518 học viên có việc làm thích hợp.
Quận đã đầu tư xây dựng bệnh viện với quy mô 100 giường, trung tâm y tế dự phòng và mạng lưới y tế ở cơ sở được củng cố và đi vào hoạt động hiệu quả. Các chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu đạt kết quả cao. Thực hiện tốt pháp lệnh dân số và vận động kế hoạch hóa gia đình, đảm bảo tỷ lệ tăng dân số tự nhiên hàng năm thấp hơn chỉ tiêu (1,02% so với chỉ tiêu 1,2%).
Cuộc vận động “toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” được triển khai rộng khắp, được đông đảo quần chúng tham gia. Đã có nhiều khu phố, hộ gia đình được công nhận đạt chuẩn văn hóa. Các thiết chế văn hóa tại khu phố từng bước được hình thành, phát triển như trung tâm văn hóa, trung tâm thể dục thể thao, nhà thiếu nhi, nhà tưởng niệm Nguyễn An Ninh, nhà truyền thống An Phú Đông và đã xây dựng đưa vào hoạt động 3 nhà văn hóa phường Tân Chánh Hiệp, Tân Thới Hiệp và Thạnh Lộc. Hoạt động văn hóa - văn nghệ quần chúng phát triển mạnh; tổ chức nhiều chương trình, hội diễn văn nghệ quần chúng và mở rộng các câu lạc bộ ca hát ở phường. Hoạt động thể dục thể thao đạt được nhiều thành tích cấp thành phố và quốc tế, góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân trên địa bàn.
III. ĐẢNG BỘ QUẬN 12 LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN ĐỊA PHƯƠNG
1. Quyết định thành lập Đảng bộ Quận 12 và những khó khăn buổi đầu thành lập
Ngày 06/3/1997, Ban Thường vụ Thành ủy ra Quyết định số 242/QĐNS.TU về việc thành lập Đảng bộ và chỉ định Ban Chấp hành lâm thời Đảng bộ Quận 12 gồm 22 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Thanh Hiền được chỉ định giữ chức Bí thư Quận ủy, đồng chí Lê Minh Đức giữ chức Phó Bí thư Thường trực và đồng chí Lê Nhựt Tân giữ chức Phó Bí thư. Toàn Đảng bộ có 939 đảng viên và 12 Đảng bộ cơ sở.
Ngày 12/3/1997, Ủy ban Nhân dân thành phố ra Quyết định số 1068/QĐ-UB-NC về việc thành lập Ủy ban Nhân dân lâm thời Quận 12, đồng chí Lê Nhựt Tân, Phó Bí thư Quận ủy được chỉ định giữ chức Chủ tịch Ủy ban Nhân dân quận và các đồng chí Huỳnh Văn Thời, Nguyễn Văn Của giữ chức Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân quận.
Sau khi thành lập, Quận 12 phải đối mặt với những khó khăn, thách thức lớn như:
1.1. Về kinh tế
Do điều kiện mới chuyển từ một địa bàn vốn dĩ là một vùng nông thôn ngoại thành trở thành quận, nên sản xuất nông nghiệp vẫn giữ vị trí quan trọng trong phát triển kinh tế (diện tích đất nông nghiệp chiếm 3.478 ha chiếm tỉ lệ 66,8% diện tích toàn quận) số hộ nông dân sản xuất thuần nông còn khá cao chủ yếu là trồng lúa, rau, hoa lài và chăn nuôi cá thịt, heo, gà, bò sữa,... nhưng năng suất không cao và hiệu quả thấp, giá cả nông sản, gia súc gia cầm bấp bênh, không ổn định.
Công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp tuy có lợi thế hơn sau khi tách thành lập quận mới, đại bộ phận các cơ sở kinh tế ngoài quốc doanh trên địa bàn huyện Hóc Môn (cũ) đều nằm trên địa bàn Quận 12, nhưng đa số các cơ sở sản xuất này đều có quy mô vừa và nhỏ, trình độ công nghệ thấp, máy móc thiết bị lạc hậu, giá trị tổng sản lượng không lớn, chưa vững chắc.
Cơ sở hạ tầng kỹ thuật như: đường xá, điện, nước và các công trình phúc lợi của quận rất thiếu, yếu kém. Tất cả gần như con số không hoặc có thì những cơ sở này sau khi được chuyển giao rất thô sơ.
1.2. Lĩnh vực văn hóa - xã hội
Hệ thống trường lớp phân tán và bất hợp lý. Nhiều phường còn thiếu các trường lớp hoàn chỉnh, thậm chí còn có 2 phường hoàn toàn “trắng” như phường Thới An và phường Thạnh Lộc. Toàn quận khi mới thành lập chỉ có 6 trường mẫu giáo, 6 nhà trẻ, 13 trường tiểu học, 5 trường trung học cơ sở và 1 trung học phổ thông. Cơ sở thiết bị của các trường này đều quá cũ và xuống cấp.
Trên địa bàn quận chưa có bệnh viện, cơ sở y tế và đội ngũ y, bác sĩ thiếu. Toàn quận chỉ có 6 trạm y tế nhưng hầu hết đã xuống cấp (xây dựng từ năm 1985). Nước sinh hoạt của người dân phần lớn sử dụng bằng nguồn nước từ khai thác (chủ yếu là nước giếng).
Các công trình công cộng về văn hóa như thư viện, công viên, sân vận động tổng hợp, nhà văn hóa hầu như không có, chỉ có Trung tâm sinh hoạt “Thanh thiếu niên” với cơ sở vật chất nghèo nàn.
Tốc độ tăng dân số cơ học nhanh, nếp sống đô thị của người dân chưa cao.
1.3. Về điều kiện làm việc và đội ngũ cán bộ
Là một quận mới thành lập nên trụ sở và phương tiện làm việc của các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể từ quận xuống phường gặp rất nhiều khó khăn. Quận ủy và Ủy ban Nhân dân quận phải đóng tạm tại khu trung tâm triển lãm thành phố. Đội ngũ cán bộ của quận được điều động từ nhiều nguồn về nên một số chưa thích ứng với điều kiện công tác mới, một số chưa có nhiều kinh nghiệm trong công tác quản lý.
Đứng trước những thuận lợi và khó khăn của buổi đầu thành lập, Đảng bộ và nhân dân Quận 12 đã đoàn kết một lòng, phát huy truyền thống của quê hương chiến khu An Phú Đông, Mười Tám Thôn Vườn Trầu, nỗ lực phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, thử thách để hoàn thành nhiệm vụ mà Thành ủy và Ủy ban Nhân dân thành phố giao cho trong thời gian đầu thành lập quận.
Ngay khi có quyết định chỉ định của Thành ủy, ngày 17 tháng 3 năm 1997 Ban Chấp hành lâm thời Đảng bộ đã tiến hành họp Hội nghị lần thứ nhất để xác định nhiệm vụ và bàn các biện pháp nhanh chóng sắp xếp tổ chức bộ máy nhân sự, nhằm đảm bảo toàn quận có thể đi vào hoạt động ngay sau lễ công bố thành lập 01 tháng 4 năm 1997. Về quan điểm chỉ đạo chung, Ban Chấp hành Đảng bộ xác định nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn này là phải “nhanh chóng củng cố tổ chức bộ máy, ổn định trụ sở làm việc, lãnh đạo phát triển kinh tế là trọng tâm, công tác xây dựng Đảng là then chốt và không ngừng giữ vững ổn định chính trị trên địa bàn quận”.
2. Đảng bộ Quận 12 qua các kỳ Đại hội Đảng
2.1. Đại hội Đảng bộ quận lần thứ I (02/1998): Chăm lo phát triển cơ sở hạ tầng, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh vừa là mục tiêu vừa là động lực cho quá trình phát triển của quận (1998 - 2000).
Đại hội đại biểu Đảng bộ Quận 12 lần thứ I được tiến hành trong 2 ngày, từ ngày 26/02 đến ngày 27/02/1998. Tham dự Đại hội có 174 đại biểu chính thức thay mặt cho 1.134 đảng viên trong toàn Đảng bộ. Đại hội đại biểu Đảng bộ Quận 12 lần thứ I diễn ra trong bối cảnh cả nước vừa bước ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội, đã và đang bước vào thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa với mục tiêu đến năm 2020 là ra sức phấn đấu đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp. Đây cũng là thời điểm của những năm cuối thế kỷ XX, với nhiều công việc kỷ niệm 300 năm Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh, cũng là thời điểm đòi hỏi toàn Đảng bộ phải tập trung trí tuệ, dốc sức lãnh đạo quận phát triển đi lên, tạo tiền đề vững chắc làm hành trang bước vào thế kỷ XXI sánh vai cùng các quận nội thành trong thành phố.
Đại hội xác định mục tiêu chung của phương hướng nhiệm vụ giai đoạn (1998 - 2000) như sau:
- Từng bước tạo sự chuyển dịch về cơ cấu kinh tế. Trước mắt, giai đoạn 1998 - 2000 sẽ thực hiện theo cơ cấu kinh tế công - nông nghiệp, thương mại, dịch vụ đồng thời khẩn trương chuẩn bị mọi điều kiện chuyển sang cơ cấu kinh tế công nghiệp - thương mại - dịch vụ - nông nghiệp vào những năm sau.
- Tập trung chăm lo đời sống về vật chất, tinh thần cho cán bộ - công nhân viên và nhân dân cao hơn mức hiện nay. Thực hiện tốt chương trình xóa đói giảm nghèo, từng bước rút ngắn khoảng cách giàu nghèo trong nhân dân.
- Giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn quận, hoàn thành tốt chỉ tiêu giao quân hàng năm. Không ngừng nâng lên sức chiến đấu của cả hệ thống chính trị, trong đó Đảng bộ quận phải thật sự vững mạnh để đủ sức lãnh đạo ngang tầm thời kỳ phát triển quận theo hướng đô thị hóa. Chính quyền từ quận đến cơ sở phải không ngừng nâng cao năng lực quản lý Nhà nước. Các đoàn thể, Mặt trận Tổ quốc chú trọng đến việc củng cố tổ chức, mở rộng các loại hình sinh hoạt, nâng cao chất lượng hoạt động.
Đại hội đã bầu ra Ban Chấp hành Đảng bộ khóa I (nhiệm kỳ 1998 - 2000) gồm 33 đồng chí. Trong phiên họp đầu tiên, Ban Chấp hành đã bầu ra Ban Thường vụ gồm 11 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Thanh Hiền được bầu làm Bí thư Quận ủy; các đồng chí Lê Minh Đức, Lê Nhựt Tân được bầu làm Phó Bí thư Quận ủy. Bầu Ủy ban Kiểm tra Quận ủy do đồng chí Nguyễn Thị Bông làm Chủ nhiệm.
Đại hội đại biểu Đảng bộ Quận 12 lần thứ I là sự kiện chính trị, có ý nghĩa lịch sử quan trọng. Đó là Đại hội đầu tiên của Đảng bộ và nhân dân Quận 12, đánh dấu thời kỳ toàn quận bắt tay vào xây dựng và phát triển quận theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo tinh thần Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ VIII.
2.2. Đại hội Đảng bộ quận lần thứ II (tháng 6/2001): Đẩy mạnh thu hút đầu tư, xây dựng hạ tầng kỹ thuật, chăm lo phát triển đời sống nhân dân (2001 - 2005)
Ngày 05/6/2001, Đại hội đại biểu Đảng bộ quận lần thứ II long trọng khai mạc, đúng vào ngày kỷ niệm 90 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước. Tham dự Đại hội có 173 đại biểu, đại diện cho 1.734 đảng viên toàn Đảng bộ.
Đại hội diễn ra trong bối cảnh cả nước và thành phố đứng trước thời cơ, thử thách mới. Quận 12 là quận ven đô quy mô sản xuất nhỏ, tính tự phát và trình độ chuyên môn, tay nghề hạn chế, các hoạt động văn hóa xã hội theo hướng đô thị hóa còn chưa ổn định… Do đó Đảng bộ và nhân dân Quận 12 cần phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp, tận dụng thời cơ đẩy mạnh tốc độ phát triển kinh tế, xã hội, đô thị hóa, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.
Đại hội đã bầu ra Ban Chấp hành Đảng bộ khóa II gồm 33 ủy viên. Trong phiên họp đầu tiên, Ban Chấp hành bầu ra Ban Thường vụ gồm 10 ủy viên và bầu đồng chí Nguyễn Thanh Hiền giữ chức Bí thư Quận ủy, đồng chí Lê Minh Đức, Lê Hoài Trung giữ chức Phó Bí thư, bầu Ủy ban Kiểm tra và bầu đồng chí Nguyễn Thị Bông làm Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Quận ủy.
Trên cơ sở phân tích sâu sắc các ưu khuyết điểm, đúc kết kinh nghiệm và căn cứ vào hướng lãnh đạo của Thành ủy và Trung ương, Đại hội đề ra phương hướng mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2001 - 2005 như sau: “Phát huy thế mạnh sẵn có, huy động mọi nguồn lực để thúc đẩy sản xuất phát triển cao hơn nhiệm kỳ I, phù hợp với sự phát triển chung của Thành phố. Quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội. Nâng cao một bước mức sống tinh thần và vật chất của nhân dân, thu hẹp khoảng cách giữa phường đô thị và phường nông thôn. Xây dựng nếp sống văn minh, chấp hành nghiêm trật tự đô thị. Ngăn chặn và đẩy lùi các tệ nạn xã hội.”
Đại hội xác định mục tiêu chung trong xây dựng hệ thống chính trị là “Phát huy dân chủ, trí tuệ trong xây dựng Đảng, chính quyền, đoàn thể vững mạnh từ quận đến phường. Thực hiện cơ chế Đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, nhân dân làm chủ trên tất cả các hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội; an ninh quốc phòng”. Và mục tiêu chung về kinh tế - xã hội đến năm 2010 là “Thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ “công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp - thương mại, dịch vụ - nông nghiệp” sang cơ cấu “thương mại, dịch vụ - công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp - nông nghiệp”. Ưu tiên đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật và cơ sở hạ tầng xã hội làm nền tảng cho sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận.”
2.3 Đại hội Đảng bộ quận lần thứ III (tháng 11 năm 2005): Lãnh đạo phát triển bền vững kinh tế - xã hội tích cực quản lý đô thị theo quy hoạch xây dựng Đảng vững mạnh (2005 - 2010)
Đại hội đại biểu Đảng bộ quận lần thứ III long trọng khai mạc vào ngày 03 tháng 11 năm 2005, bế mạc vào ngày 05 tháng 11 năm 2005. Tham dự Đại hội có 198 đại biểu đại diện cho hơn 2600 đảng viên toàn Đảng bộ.
Đại hội diễn ra trong bối cảnh cả nước và thành phố đứng trước nhiều vận hội và thách thức, đất nước tiến hành đổi mới toàn diện và hội nhập quốc tế sâu rộng. Cả nước sau 20 năm đổi mới thành công và đang trong xu thế phát triển nhanh, bền vững; thành phố Hồ Chí Minh được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Thành phố anh hùng” nhân dịp 60 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh (02/9/1945 – 02/9/2005). Đảng bộ và nhân dân Quận 12 đã và đang phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp tận dụng thời cơ tiếp tục đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, đô thị hóa và quyết tâm nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.
Trên tinh thần dân chủ và thực hiện đúng Điều lệ, hướng dẫn của Trung ương, Đại hội bầu Ban Chấp hành Đảng bộ quận khóa III gồm 39 ủy viên (tăng 6 ủy viên so với nhiệm kỳ II). Trong phiên họp đầu tiên, Ban Chấp hành bầu Ban Thường vụ gồm 11 ủy viên và bầu đồng chí Võ Văn Thưởng, Thành ủy viên (khóa VII) giữ chức Bí thư Quận ủy, đồng chí Đặng Văn Đức và Lê Văn An giữ chức Phó Bí thư; bầu đồng chí Nguyễn Thị Phước làm Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Quận ủy.
Trên cơ sở phân tích sâu sắc các ưu khuyết điểm, đúc kết kinh nghiệm và căn cứ vào hướng lãnh đạo của Thành ủy, Trung ương, Đại hội đề ra phương hướng, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2005 - 2010 như sau: “Đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng kinh tế trên cơ sở khai thác tốt nhất lợi thế của quận, thu hút đầu tư từ bên ngoài, thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng “dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp”, hoàn chỉnh quy hoạch chi tiết trên địa bàn, đầu tư phát triển đồng bộ hạ tầng kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân, xây dựng nếp sống đô thị trong cộng đồng, bảo đảm an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội, từng bước xây dựng địa phương thành quận đô thị, văn minh. Xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, hiệu quả quản lý của chính quyền; phát huy vai trò, vị trí của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần chúng”.
Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X (tháng 4/2006), đồng chí Võ Văn Thưởng được bầu là Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương. Tháng 10 năm 2006, đồng chí Võ Văn Thưởng được Trung ương điều động giữ chức Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Thành ủy điều động đồng chí Đặng Văn Cường, Thành ủy viên, Bí thư Quận ủy Tân Bình về giữ nhiệm vụ Bí thư Quận ủy Quận 12.
Tháng 01/2007, đồng chí Đặng Văn Đức, Phó Bí thư Thường trực Quận ủy chuyển sang nhận nhiệm vụ Chủ tịch Ủy ban Nhân dân quận, đồng chí Huỳnh Văn Chúm, Ủy viên Thường vụ Quận ủy, Trưởng ban Tuyên giáo Quận ủy được bầu giữ nhiệm vụ Phó Bí thư Thường trực Quận ủy.
Đầu năm 2010, đồng chí Trần Ngọc Hổ, Thường vụ Quận ủy - Phó Chủ tịch được Ban Chấp hành Đảng bộ bầu làm Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Quận 12, thay cho đồng chí Đặng Văn Đức chuyển công tác về Thành phố.
2.4. Đại hội Đảng bộ quận lần thứ IV (tháng 7 năm 2010): Lãnh đạo đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng kinh tế, tiếp tục chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng “Dịch vụ - Công nghiệp - Nông nghiệp”; thực hiện tốt công tác quản lý đô thị, phát triển đồng bộ hạ tầng kỹ thuật - xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân… (2010 - 2015)
Đại hội Đảng bộ quận lần thứ IV nhiệm kỳ 2010 - 2015 chính thức diễn ra trong hai ngày 14 và 15 tháng 7/2010 tham dự Đại hội có 245 đại biểu được bầu từ Đại hội 59 chi bộ, đảng bộ cơ sở đại diện cho trí tuệ, tâm huyết của 3.966 đảng viên toàn Đảng bộ quận. Đại hội diễn ra trong bối cảnh cả nước hướng đến kỷ niệm 65 năm ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, gắn với thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” về xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch vững mạnh “là đạo đức, là văn minh”. Đặc biệt Đại hội được tổ chức trong niềm vui, vinh dự và tự hào của nhân dân quận nhà được Chủ tịch nước ký Quyết định 738-QĐ/ CTN ngày 28 tháng 05 năm 2010 phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước cho nhân dân hai phường Thạnh Lộc, Thạnh Xuân.
Đại hội đã thảo luận dân chủ đề cử lựa chọn và bầu ra Ban Chấp hành Đảng bộ quận khóa IV gồm 41 đồng chí. Trong phiên họp đầu tiên, Ban Chấp hành bầu Ban Thường vụ gồm 11 ủy viên và bầu đồng chí Đặng Văn Cường, Thành ủy viên (khóa VIII) giữ chức Bí thư Quận ủy, đồng chí Huỳnh Văn Chúm và đồng chí Trần Ngọc Hổ giữ chức Phó Bí thư, bầu đồng chí Nguyễn Thị Phước làm Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Quận ủy.
Trên cơ sở dự báo về những thuận lợi và khó khăn, thách thức trong năm năm tới, Đại hội đại biểu Đảng bộ quận lần thứ IV xác định mục tiêu tổng quát trong nhiệm kỳ (2010 - 2015): Đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng kinh tế, tiếp tục chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng “Dịch vụ - Công nghiệp - Nông nghiệp”. Thực hiện tốt công tác quản lý đô thị, phát triển đồng bộ hạ tầng kỹ thuật - xã hội nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân, đảm bảo quốc phòng - an ninh và hoạt động tư pháp, cơ bản xây dựng địa phương thành quận đô thị - văn minh; xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước của chính quyền, đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Và quyết định thực hiện các chương trình, công trình trọng điểm trong nhiệm kỳ là:
Các chương trình công trình nối tiếp Đại hội Đảng bộ lần thứ III nhiệm kỳ 2005 – 2010:
- Chương trình xây dựng trường học mới ở các bậc học giai đoạn 2010 – 2015
- Công trình Trung tâm thể dục thể thao với diện tích 5,3 ha (giai đoạn 1 của Dự án Công viên văn hóa thể dục thể thao quận)
Các chương trình mới:
- Chương trình kêu gọi đầu tư phát triển hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại, chợ theo quy hoạch các trục động lực.
- Chương trình bê tông nhựa hóa theo quy hoạch và hiện trạng các tuyến đường giao thông do quận quản lý; xây dựng bờ bao phòng chống triều cường và bờ bao kết hợp giao thông nông thôn giai đoạn 2010 - 2015.
- Chương trình cải cách hành chính, trong đó tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức quận, phường và đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước.
3. Nhiệm vụ phát triển của Quận 12 trong những năm tiếp theo
Nghị quyết của Đại hội được tập thể đại biểu biểu quyết thông qua là bước khởi đầu cho mục tiêu giai đoạn năm năm tới: Xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, đảm bảo phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý điều hành của chính quyền, sự đồng tâm hiệp lực của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, sự đồng thuận, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân địa phương trên địa bàn trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị, tất cả cùng nỗ lực vì mục tiêu chung “xây dựng Quận 12 trở thành quận đô thị, văn minh, nghĩa tình”. Để đạt được mục tiêu này, trong năm năm tới cần tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ dưới đây.
3.1. Thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, hoạt động tư pháp
Khai thác tốt mọi tiềm năng, phát huy thế mạnh để phát triển kinh tế, phấn đấu đến năm 2015 tỷ trọng ngành dịch vụ chiếm từ 63-65%, ngành công nghiệp chiếm tỷ lệ 34,5-36,6%, nông nghiệp chiếm 0,4-0,5% trong tổng cơ cấu ngành kinh tế của quận; đảm bảo mức tăng trưởng ngành dịch vụ từ 22% trở lên, công nghiệp từ 13-15% và nông nghiệp giảm từ 3-5% hàng năm. Phấn đấu hàng năm thu ngân sách vượt từ 5% trở lên so với chỉ tiêu pháp lệnh; sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ngân sách để phát triển hạ tầng, huy động mọi nguồn vốn cho đầu tư phát triển…
Chú trọng nâng cao chất lượng công tác quy hoạch đáp ứng yêu cầu phát triển của đô thị; tăng cường công tác quản lý trật tự đô thị, nâng cao ý thức và hành động của nhân dân bảo vệ môi trường; khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư, tập trung đầu tư hạ tầng giao thông đảm bảo nhựa hóa 100% tuyến đường do quận quản lý theo hiện trạng, xây dựng 572 phòng học, các công trình phòng chống lụt bão, nâng cấp sửa chữa trụ sở hành chính 6 phường; tăng cường công tác quản lý hạ tầng, nhất là đối với các dự án đầu tư xây dựng chung cư, khu dân cư mới, tích cực và chủ động thực hiện mạng lưới cấp nước, phấn đấu đến cuối nhiệm kỳ có 50% hộ dân sử dụng nước máy (không tính 21,9% hộ đã sử dụng nước máy).
Nâng chất các hoạt động văn hóa - xã hội góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần. Xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, chú trọng bồi dưỡng đạo đức giáo dục truyền thống cho học sinh; đảm bảo hàng năm tỷ lệ trẻ 5 tuổi đến lớp mẫu giáo đạt 100%, duy trì 100% trẻ em trong độ tuổi tiểu học được đến trường, số học sinh hoàn thành chương trình tiểu học vào lớp 6 đạt 100%, phấn đấu tỷ lệ học sinh tiểu học và trung học cơ sở được học 2 buổi/ngày đạt 70% vào cuối nhiệm kỳ, phấn đấu xây dựng từ 1 đến 2 trường đạt chuẩn quốc gia, 30% giáo viên và cán bộ quản lý có trình độ trung cấp lý luận chính trị. Thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng chất lượng khám chữa bệnh. Phấn đấu giữ tốc độ tăng dân số tự nhiên hàng năm dưới 1%, đảm bảo công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, đáp ứng tốt nhu cầu khám chữa bệnh của người dân, đảm bảo 100% trạm y tế phường có bác sĩ, phấn đấu đạt 20 cán bộ y tế/10.000 dân, 7 bác sĩ /10.000 dân. Tiếp tục đầu tư và nâng chất các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, xây dựng nếp sống văn minh - mỹ quan đô thị đúng thực chất. Phấn đấu đến cuối năm 2015 đạt 27% tổng số dân tham gia tập luyện thể dục, rèn luyện thân thể thường xuyên; xây dựng một đến hai phường văn hóa, phấn đấu 100% hộ đăng ký xây dựng gia đình văn hóa, trong đó có 80% hộ đạt chuẩn, có 90% công sở đạt chuẩn công sở văn minh, sạch đẹp, an toàn. Huy động các nguồn lực xã hội thực hiện tốt công tác chăm lo chính sách - xã hội. Đảm bảo thực hiện kịp thời và đầy đủ các chế độ chăm lo cho diện chính sách, các đối tượng thuộc diện ưu tiên, phấn đấu đến cuối năm 2014 quận cơ bản không còn hộ nghèo có mức thu nhập bình quân từ 12 triệu đồng/người/năm trở xuống, tỷ lệ hộ nghèo còn dưới 0,5%, chú trọng nâng cao chất lượng dạy nghề, mở rộng các hình thức đào tạo nâng cao tay nghề cho người lao động.
Đảm bảo quốc phòng an ninh, nâng cao chất lượng hoạt động các cơ quan tư pháp. Xây dựng và củng cố nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững chắc, giáo dục nâng cao ý thức cảnh giác trong nhân dân; hoàn thành nhiệm vụ quân sự địa phương hàng năm, thực hiện tốt công tác tuyển quân đạt chỉ tiêu và đảm bảo chất lượng, trong đó phấn đấu tỷ lệ đảng viên nhập ngũ hàng năm đạt từ 5% trở lên, xây dựng lực lượng dự bị động viên và dân quân tự vệ đảm bảo số lượng và chất lượng. Tiếp tục thực hiện tốt chương trình quốc gia phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội; triển khai thực hiện có hiệu quả phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh toàn diện; tăng cường lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền đối với cơ quan tư pháp; tiếp tục củng cố và nâng chất hoạt động của các cơ quan tư pháp đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cải cách tư pháp trong tình hình mới.
3.2. Tiếp tục xây dựng kiện toàn và đổi mới hoạt động hệ thống chính trị
Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị. Tăng cường công tác chính trị - tư tưởng giáo dục truyền thống, nâng cao hiệu quả thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; chủ động phòng chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đấu tranh chống các quan điểm sai trái, bác bỏ các luận điệu xuyên tạc phản động, làm thất bại âm mưu hoạt động “diễn biến hòa bình”, bảo vệ vững chắc an ninh tư tưởng của Đảng. Tiếp tục kiện toàn nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên, đổi mới công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Chú trọng việc nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ theo Chỉ thị số 10-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng; phấn đấu hàng năm có 80% tổ chức cơ sở Đảng đạt trong sạch, vững mạnh và hoàn thành tốt nhiệm vụ, không có tổ chức cơ sở Đảng yếu kém; làm tốt công tác tạo nguồn kết nạp Đảng, phấn đấu kết nạp từ 700 đảng viên trở lên, đảm bảo cơ cấu hợp lý (70% đoàn viên thanh niên, 20% công nhân và người lao động trong các doanh nghiệp, 40% nữ); xây dựng đội ngũ cán bộ kế thừa đảm bảo chuẩn chức danh và bản lĩnh chính trị vững vàng; thực hiện tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ; chống mọi biểu hiện cơ hội bè phái gây mất đoàn kết nội bộ. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc chấp hành đường lối, chủ trương, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước về phòng chống tham nhũng, lãng phí và thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt chú trọng kiểm tra các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực; kịp thời phát hiện và chủ động khắc phục những thiếu sót khuyết điểm góp phần phòng ngừa sai phạm của tổ chức Đảng và cán bộ đảng viên.
Xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh, tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước, giữ nghiêm trật tự kỷ cương. Tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết số 17-NQ/ TW về “đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý của bộ máy Nhà nước”, chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, kiện toàn tổ chức bộ máy đáp ứng yêu cầu phát triển quận; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý hành chính nhà nước.
Nâng cao hiệu quả công tác vận động quần chúng, phát huy dân chủ, động viên đông đảo các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia xây dựng, phát triển quận. Đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, phong trào thi đua dân vận khéo, gắn với thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong các cơ quan, đơn vị, địa phương để nhân rộng các mô hình, điển hình việc làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và gương người tốt việc tốt. Bằng nhiều hình thức phù hợp, tập hợp, động viên mọi tầng lớp nhân dân phát huy mọi nguồn lực xã hội thực hiện các mục tiêu nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội.
4. Những bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng sau chặng đường mười ba năm phát triển (1997 - 2010) của Đảng bộ Quận 12
Đảng bộ và nhân dân Quận 12 đã trải qua 35 năm tạo dựng cuộc sống mới trong hòa bình và độc lập thống nhất. Truyền thống kiên cường, anh dũng, bất khuất, sáng tạo trong kháng chiến của các tầng lớp nhân dân trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng. Đội ngũ cán bộ Đảng, chính quyền, đoàn thể ở Quận 12 có nhiều thế hệ nối tiếp nhau, truyền cho nhau kinh nghiệm của thời kỳ kháng chiến bám trụ, bám dân, bám địa bàn, bổ sung cho nhau những kiến thức được đào tạo qua trường lớp, hỗ trợ cho nhau những kinh nghiệm và am hiểu thực tế địa phương.
Với 4 nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ, Quận 12 đã vận dụng đường lối đổi mới của Đảng thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa vào thực tế địa phương, ra sức khắc phục khó khăn và diễn biến phức tạp của tình hình, đạt được mục tiêu bao trùm trong chặng đầu, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi nền kinh tế - xã hội, tiếp tục vượt qua nhiều khó khăn để phát huy những thành tựu đã đạt được, đi dần vào phát triển ổn định.
Chặng đường 13 năm với 4 kỳ Đại hội Đảng bộ quận chỉ mới là chặng đầu của quá trình phát triển đang mở ra, nhưng Đảng bộ và nhân dân Quận 12 đã có thể rút ra những bài học kinh nghiệm thực tiễn về công tác lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng địa phương trong thời gian qua. Đó là:
- Trước hết, phải xây dựng và phát huy sự đoàn kết thống nhất trong toàn Đảng bộ cả về tư tưởng và hành động. Sự đoàn kết thống nhất ấy đồng thời phải gắn liền với yêu cầu nói và làm việc theo pháp luật, Nghị quyết Đảng, phát huy dân chủ trong Đảng cũng như trong toàn bộ nhân dân, thường xuyên tự phê bình và phê bình, lắng nghe ý kiến của dân, của đồng chí, toàn tâm toàn ý với sự nghiệp cách mạng của Đảng ở địa phương. Đồng thời phải vận dụng thường xuyên và sáng tạo quan điểm cách mạng là sự nghiệp của dân, do dân và vì dân; động lực thúc đẩy phong trào quần chúng là đáp ứng lợi ích thiết thực của nhân dân, kết hợp hài hòa các lợi ích, thống nhất quyền lợi và nghĩa vụ công dân; các hình thức tập hợp nhân dân phải đa dạng. Việc củng cố hệ thống chính trị, tăng cường vai trò và năng lực lãnh đạo quản lý của đội ngũ cán bộ đảng viên có ý nghĩa quan trọng đối với quá trình động viên, khai thác sức mạnh của quần chúng nhân dân hành động cách mạng, luôn tin dân và thấy được tiềm năng to lớn trong dân, biết khai thác tiềm năng to lớn của dân. Công tác quần chúng là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể; công tác quần chúng và phong trào hành động cách mạng của quần chúng phải được tiến hành đồng bộ, thống nhất trong cả hệ thống chính trị Đảng - chính quyền - mặt trận - đoàn thể dưới sự lãnh đạo tập trung của Đảng bộ.
- Hai là, phải thường xuyên quan tâm và kết hợp chặt chẽ việc phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng với công tác xây dựng Đảng, trong đó công tác cán bộ giữ vai trò then chốt. Đội ngũ cán bộ đảng viên các cấp luôn luôn phải được bồi dưỡng chính trị tư tưởng, chuyên môn nghiệp vụ, từng bước trẻ hóa đội ngũ cán bộ theo chuẩn chức danh, bồi dưỡng lực lượng kế cận, tạo ra những thế hệ cán bộ gắn bó và kế thừa trong quá trình lãnh đạo cách mạng của địa phương. Phải rất chú trọng phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là đội ngũ cán bộ chủ chốt, biết kết hợp việc quán triệt với việc vận dụng sáng tạo đường lối, nghị quyết, chủ trương của Trung ương và Thành ủy vào thực tiễn cách mạng của địa phương, biết động viên, hướng dẫn cán bộ, công chức, quần chúng nhân dân; đồng thời chú trọng công tác đánh giá cán bộ, quy hoạch và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, mạnh dạn đề bạt cán bộ trẻ, thực hiện tốt việc luân chuyển, bố trí cán bộ theo quy hoạch, tạo điều kiện cho cán bộ phát huy và rèn luyện năng lực công tác.
- Ba là, quá trình lãnh đạo, chỉ đạo phải đi sâu đi sát cơ sở, nắm bắt thực tiễn, thường xuyên kiểm tra đôn đốc các cơ sở thực hiện quy chế dân chủ cơ sở và dân chủ hóa các mặt đời sống kinh tế - xã hội. Đây vừa là phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ đảng viên trước yêu cầu đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng vừa là đòi hỏi khách quan của hoạt động thực tiễn đối với những người làm công tác lãnh đạo, những nhà quản lý và tất cả những người cách mạng nói chung. Chỉ có thực hiện quy chế dân chủ, đi sâu đi sát cơ sở, làm việc với cơ sở mới kịp thời nắm bắt và giải quyết các vướng mắc, khó khăn, phát hiện và động viên tính năng động sáng tạo của cơ sở, của nhân dân, phát huy và nhân rộng các mặt tích cực, các nhân tố mới trong hoạt động kinh tế xã hội.
- Bốn là, phải luôn bám sát Nghị quyết của Đại hội để chỉ đạo tổ chức thực hiện, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và tiềm năng trong nhân dân để tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, phát triển kinh tế - xã hội là nền tảng cho việc hoàn thành thắng lợi Nghị quyết Đại hội. Thực hiện tốt công tác cán bộ, phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của cán bộ đảng viên nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt; chú trọng công tác tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, đề bạt bố trí cán bộ; xây dựng đội ngũ cán bộ kế thừa tại các đơn vị. Thực hiện tốt các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng ở các cấp ủy, tổ chức cơ sở Đảng; trong điều hành phải xây dựng và thực hiện nghiêm quy chế hoạt động, phân công trách nhiệm rõ ràng, nâng cao tinh thần trách nhiệm là điều kiện tiên quyết bảo đảm cho kết quả thực hiện Nghị quyết.
Những thành quả đạt được sau 13 năm thành lập Quận 12 là sự quyết tâm của Đảng bộ trong việc đề ra các chủ trương và triển khai thực hiện các biện pháp phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn, biểu hiện qua Nghị quyết các kỳ Đại hội Đảng bộ quận; sự thống nhất ý chí trong toàn Đảng bộ và sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân. Cụ thể là những năm 1998 - 2000 quận lấy tăng trưởng kinh tế làm mục tiêu hàng đầu, chăm lo cơ sở hạ tầng là quan trọng; xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh vừa là mục tiêu nhiệm vụ, vừa là yếu tố động lực quan trọng cho quá trình phát triển. Những năm 2001 – 2005, quận tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội, nâng cao một bước mức sống tinh thần và vật chất của nhân dân, thu hẹp khoảng cách giữa phường đô thị và phường nông thôn. Cũng từ đây quận sắp xếp lại các ngành kinh tế tiếp tục đưa công nghiệp lên hàng đầu và chuyển cơ cấu kinh tế từ công nghiệp - nông nghiệp - thương mại, dịch vụ sang công nghiệp - thương mại, dịch vụ - nông nghiệp. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần thứ III nhiệm kỳ 2005 - 2010 xác định đây là giai đoạn tăng tốc để xây dựng quận trở thành quận đô thị, đầu tư phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế và tập trung thu hút đầu tư từ bên ngoài, tiếp tục nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân, tiếp tục chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ưu tiên cho các ngành dịch vụ, thực hiện cơ cấu dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ IV nhiệm kỳ 2010 - 2015 biểu thị quyết tâm tiếp tục củng cố, kiện toàn, đổi mới hoạt động nhằm xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu tổ chức của Đảng, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị; nâng cao năng lực điều hành và hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền, tăng cường trật tự kỷ cương trong bộ máy; phát huy dân chủ, tăng cường công tác vận động quần chúng, xây dựng Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể vững mạnh. Đảng bộ quận tin tưởng với truyền thống cách mạng của quê hương chiến khu An Phú Đông - Vườn cau đỏ, tinh thần đoàn kết, sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân nắm bắt cơ hội, khắc phục khó khăn vượt qua mọi thách thức thực hiện thắng lợi những mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, xây dựng Quận 12 trở thành quận đô thị -văn minh - hiện đại - nghĩa tình, xây dựng Đảng thật sự trong sạch vững mạnh “là đạo đức, là văn minh”.
Việc khơi dậy phát huy tối đa mọi nguồn lực và tiềm năng thế mạnh của địa phương trong phát triển kinh tế - xã hội là một yêu cầu rất cao trong lãnh đạo và chỉ đạo thực tiễn. Đảng bộ và chính quyền Quận 12 sau 13 năm thành lập quận đã và đang từng bước đáp ứng được những yêu cầu đó, đồng thời làm xuất hiện các nhân tố mới cho sự phát triển. Khẩu hiệu hành động của Đảng bộ và nhân dân Quận 12 từ năm 2005 đến nay là “quyết tâm làm đường, quyết tâm xây trường, quyết tâm xóa nghèo, quyết tâm xây dựng môi trường văn hóa, củng cố mối quan hệ giữa dân với Đảng ngày càng gắn bó bền vững và mật thiết”.
Bài học kinh nghiệm của 13 năm tiếp tục khai thác, phát huy tiềm năng thế mạnh của địa phương, nhạy bén trước thời cuộc, kiên định trước những thay đổi phức tạp của tình hình… Tất cả đều là vốn quý, tất cả đều tạo thành sức mạnh to lớn để Đảng bộ, quân và dân Quận 12 hôm nay với gần 4000 đảng viên lãnh đạo hơn 400.000 người dân trong quận vượt qua những khó khăn, trở ngại, vượt qua những thách thức trên con đường phát triển, cùng Thành phố và cả nước phấn đấu cho mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh./.
PHỤ LỤC
MỘT SỐ DI TÍCH LỊCH SỬ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 12
Nhà truyền thống chiến khu An Phú Đông
Sau khi làm thất bại chủ trương đánh nhanh thắng nhanh của thực dân Pháp, ngày 25 tháng 12 năm 1945 tỉnh ủy Gia Định quyết định xây dựng chiến khu An Phú Đông (gồm địa bàn An Phú Đông và Thạnh Lộc). Đây là chiến khu đầu tiên sau năm 1946 ta xây dựng thêm nhiều căn cứ kháng chiến tạo thành một hệ thống liên hoàn bao quanh thành phố làm chỗ dừng chân cho các lực lượng vũ trang và bàn đạp tiến công địch vào nội thành khi có điều kiện. Căn cứ An Phú Đông bốn bề bị địch bao vây gồm đồn Bến Cát, đồn Bình Phước, đồn Labbe, đồn cầu Ông Đầu, đồn Ba Thôn, đồn Lái Thiêu. Pháo binh địch rót đạn vào An Phú Đông thường xuyên và bất cứ lúc nào. Từ ngày thành lập, địch đã càn quét hàng chục lần mà An Phú Đông vẫn đứng vững từ 1945 đến 1951. Ngày 2/9/1947 trong vườn cau ấp Trung Hưng, nhân dân vùng An Phú Đông tập trung đông đảo. Vườn cau hơn một mẫu mà không đủ chỗ ngồi. Hôm đó ta có mời đại diện các báo tiến bộ Sài Gòn vào dự, có cả đồng chí Léo Figucres đại diện báo L’Humanite và trưởng đoàn đại biểu Pháp sang thăm Việt Nam mới từ Việt Bắc vào Nam. Khách đến và về an toàn, gây được tiếng vang lớn sau sự kiện này. Từ năm 1951 đến 1953 ở căn cứ An Phú Đông, ta bị hi sinh nhiều nên tạm thời dời căn cứ tỉnh lên Hóc Môn nhưng chi bộ Đảng, đoàn thanh niên vẫn ở lại bám trụ với dân lãnh đạo phong trào. Lịch sử chín năm kháng chiến của An Phú Đông là một thiên anh hùng ca.
Nhà tưởng niệm Nguyễn An Ninh - phường Trung Mỹ Tây
Nguyễn An Ninh sinh ngày 15/9/1900 tại quê ngoại làng Long Thượng, tổng Phước Điền Thượng, tỉnh Chợ Lớn (nay là xã Long Thượng, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An). Được sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước nên Nguyễn An Ninh sớm có tinh thần khẳng khái, thẳng thắn. Ông dốc tâm học tập và tiếp thu kiến thức của thời đại nhằm phục vụ cống hiến đời mình cho sự nghiệp giải phóng đất nước, giải phóng dân tộc. Trong cuộc đời của ông thì sự nghiệp cách mạng là trên hết, vì thế ông đã một lòng xả thân cho Tổ quốc đến hơi thở cuối cùng. Trong những năm tháng hoạt động cách mạng, những việc Nguyễn An Ninh làm đều bị bọn thực dân rình rập theo dõi. Ông đã từng 5 lần bị bắt ngồi tù. Ngày 14/8/1943 ông đã hy sinh lúc 43 tuổi. Đến ngày 01/8/1980 được Nhà nước truy nhận liệt sĩ.
Để tưởng nhớ đến những công lao to lớn mà Nhà yêu nước Nguyễn An Ninh đã cống hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, ngày 18/11/2000 Nhà tưởng niệm Nguyễn An Ninh đã được khởi công xây dựng và tổ chức khánh thành vào ngày 15/9/2002.
Khu tưởng niệm Vườn Cau Đỏ - phường Thạnh Xuân
Vườn Cau Đỏ là căn cứ được hình thành trong kháng chiến chống thực dân Pháp của quân và dân ta. Tại đây ngày 25/12/1945, Tỉnh ủy Gia Định đã chọn An Phú Đông, Thạnh Lộc, Quới Xuân làm chiến khu đánh địch lâu dài.
Qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, vùng đất này là căn cứ kháng chiến quan trọng, nơi bám trụ của lực lượng cách mạng, điểm xuất phát các cuộc tiến công của quân dân ta vào sào huyệt quân thù.
Ngày 01/3/1946, quân địch đã huy động khoảng 1000 quân càn quét vào chiến khu, quân dân An Phú Đông, Thạnh Lộc tổ chức đánh địch, hình thành các mặt trận tại cầu Rạch Gia, cầu Chùa, cầu Rạch Tam, cầu Kinh chiến đấu suốt ngày đêm, bẻ gãy từng đợt tấn công của trận càn quét lớn Nam Bộ đương thời.
Căn cứ Vườn Cau Đỏ Thạnh Lộc - Quới Xuân, Chiến Khu An Phú Đông trở thành nơi tranh chấp quyết liệt giữa ta với địch. Qua hai cuộc kháng chiến, quân địch đã tập trung đánh phá ác liệt nơi này hòng dập tắt ngọn lửa cách mạng của nhân dân ta. Quân dân nơi đây không khuất phục mà kiên cường đấu tranh dù hy sinh tính mạng và tài sản… Tinh thần đó đã góp phần quan trọng làm nên đại thắng mùa Xuân 1975.
Hôm nay đây:
Dân, Chính, Đảng tiếp bước Chiến khu
Ta dựng Bia lưu danh Vườn Cau Đỏ
Quyết tỏ tường ý Đảng, lòng dân
Tâm đồng phụng sự trường xuân Tổ quốc
Xây quê hương theo đường đổi mới
Dựng phố phường hướng tới văn minh.
Rõ là:
Chiến công lớn bởi dân, quân anh dũng
Khu căn cứ mạnh do vững chắc lòng dân
Anh, chị hôm nay tiếp bước tiền nhân
Hùng dũng uy linh quê mình vang vọng mãi…
