|
Hoạt động 1:
Yêu cầu HS tự đọc và làm ví dụ/SGK 62
- Đoạn trích là lời đối thoại giữa ai với ai?
- Xác định lời thoại của 2 nhân vật đó?
- Lý Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích gì?
-Câu nào thể hiện rõ mục đích đó?
- Lý Thông có đạt được mục đích đó không? (Có)
- Chi tiết nào chứng tỏ điều đó? ( Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.)
- Vậy Lý Thông đã thực hiện được mục đích của mình bằng phương tiện nào? (bằng lời nói)
- Vậy em hiểu thế nào là hành động nói?
Hoạt động 2: Tìm hiểu một số kiểu hành động nói thường gặp.
- Hãy chỉ ra hành động nói và mục đích của hành động nói đã phân tích ở ví dụ 1 và 2?
- Hành động nói được chia thành một số kiểu hành động nhất định đó là những kiểu hành động nào?
Hoạt động 3: Tìm hiểu cách thực hiện hành động nói.
Gọi HS đọc ví dụ
- Đánh thứ tự các câu trong đoạn trích.
-Cho biết sự giống nhau và khác nhau của 5 câu trong đoạn?
- Chức năng chính của câu cầu khiến là gì? (yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo, …)
Khi thực hiện hành động nói bằng câu trần thuật với mục đích trình bày như câu 1, 2, 3 gọi là thực hiện hành động nói trực tiếp. Còn dùng câu trần thuật để thực hiện mục đích điều khiển (yêu cầu, đề nghị, …) gọi là dùng gián tiếp vì yêu cầu, đề nghị vốn không phải là chức năng chính của câu trần thuật.
- Vậy có mấy cách thực hiện hành động nói?
Dặn dò:
Nắm vững mục II,III để tự thực hiện các bài tập trong SGK
|
I. Hành động nói là gì?
Ví dụ: (sgk/62)
- Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.
à Là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
Ghi nhớ (sgk/62)
II. Một số kiểu hành động nói thường gặp
Ví dụ 1 (SGK/62)
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.
à Trình bày
- Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.
à Đe dọa
- Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.
à Đuổi khéo
- Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
à Hứa hẹn
Ví dụ 2 (SGK/ 63)
- Lời của cái Tí:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?
à Hỏi
- U nhất định bán con đấy ư?
à Hỏi
- U không cho con ở nhà nữa ư?
à Hỏi
- Khốn nạn thân con thế này!
à Bộc lộ cảm xúc
- Trời ơi!
à Bộc lộ cảm xúc
- Lời của chị Dậu
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
à Báo tin
Ghi nhớ (sgk/ 63)
III. Cách thực hiện hành động nói
- Có hai cách:
+ Trực tiếp: Dùng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động nói.
+ Gián tiếp: Dùng kiểu câu này thể hiện chức năng chính của kiểu câu khác.
Ghi nhớ (sgk/71)
|